Rozwód to złożony i emocjonalny proces, który kończy małżeństwo i pozwala byłym małżonkom na rozpoczęcie nowego rozdziału w życiu. Proces ten może być skomplikowany, ale z odpowiednim przygotowaniem i wsparciem, można go przejść w sposób uporządkowany i świadomy.

Od czego zacząć rozwód - szczera analiza sytuacji rodzinnej

Zanim złożymy pozew o rozwód i przystąpimy do działań prawnych - powinniśmy dogłębnie zastanowić się nad sytuacją rodzinną, relacją z drugim małżonkiem – w szczególności sytuacją małoletnich w związku. 

Czy faktycznie nie kocham współmałżonka, czy zerwane zostały wszystkie więzi między małżonkami (fizyczne, duchowe). Czy jestem gotowa/wy finansowo, emocjonalnie na postępowanie rozwodowe? Czy widzę szansę na uratowanie małżeństwa? Czy brałam/em pod uwagę mediację, czy terapię małżeńską?

Należy pamiętać, iż co do zasady sąd orzeka rozwód tylko wtedy, gdy między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, a orzeczenie rozwodu nie odbędzie się dobrem małoletnich.

Jeśli nie jesteśmy pewni decyzji o rozwodzie, warto wstrzymać się pozwem rozwodowym, rozważyć terapię lub prawną separację (która wywołuje skutki podobne do rozwodu, ale jest odwracalna).

Określenie swoich oczekiwań względem rozwodu 

Kiedy jesteśmy już przekonani, iż złożenie pozwu o rozwód jest jedynym rozwiązaniem – trzeba zastanowić się z jakimi żądaniami występujemy i o co będziemy wnosić w sprawie o rozwód.

Podstawowa kwestia to ustalenie czy wnosimy o rozwód z orzekaniem o winie lub bez ustalenia winy.  W przypadku rozwodu z orzekaniem o winie, sąd musi ustalić, który z małżonków jest winny rozpadu małżeństwa, lub czy winni są oboje małżonkowie.
Rozwód bez orzekania o winie jest możliwy, gdy obie strony zgadzają się na rozwód i nie wnioskują o ustalenie winy.

W osobnym artykule omówiłem, z czymś wiąże się taka decyzja i jak wpływa chociażby na samą długość procesu rozwodowego.

W przypadku gdy ze związku pochodzą dzieci, konieczne jest określenie kwestii związanych z opieką nad dziećmi: przy którym z małżonków dzieci będą mieszkać (a może rozważamy  opiekę naprzemienną), sposobu realizacji kontaktów z dziećmi (chcemy aby sąd określił na nasz wniosek dni kontaktów lub sądzimy, iż z drugą stroną będziemy to ustalali ugodowo na bieżąco), kwestie władzy rodzicielskiej (władza wspólna, ograniczenie władzy dla jednego z rodziców, czy w przypadkach granicznych – wniosek o pozbawienie władzy), a w końcu odkreślanie wysokości alimentów na dziecko.

Do analizy pozostaje także temat ewentualnych alimentów na jednego z małżonków: czy sytuacja faktyczna na to pozwala, czy jest dysproporcja w dochodach małżonków, czy orzeczenie rozwodu spowoduje pogorszenie sytuacji finansowej lub doprowadzi do stanu niedostatku jednego z małżonków.

Na tym etapie gromadzimy też wszelkie dokumenty, dowody i informacje, które mogą być przydatne w sprawie.

Jest to też dobry czas na wizytę u adwokata, który wyjaśni wszelkie wątpliwości nadchodzącej sprawy rozwodowej, doradzi odpowiedni tok postępowania, pomoże zgromadzić dowody i przejść przez następny etap, którym jest wniesienie pozwu rozwód

Pomoc adwokata może oznaczać poradę prawną lub kompleksowe prowadzenie sprawy na podstawie pełnomocnictwa. 

Złożenie pozwu o rozwód 

Sporządzony pozew rozwodowy składamy we właściwym sądzie okręgowym. Pozew powinien zawierać wszystkie niezbędne informacje, w tym powody rozwodu i żądania strony w zakresie winy, alimentów, opieki nad dziećmi, władzy rodzicielskiej. Ważne jest, aby pozew był dobrze przygotowany, ponieważ będzie on podstawą do dalszych działań sądowych. Jest kluczowe także, aby już w pozwie rozwodowym znalazły się wszystkie dowody, dowody spóźnione tj. nie dołączone do pozwu, składane później, sąd może odrzucić.

Pozew niewłaściwie sformułowany, niezawierający wymaganych elementów, nieopłacony, może być zwrócony przez sąd, po upływie terminu na usunięcie braków. 

Postępowanie sądowe w sprawie rozwodowej 

Po złożeniu pozwu, sąd prześle drugiej stronie odpis pozwu – i wyznaczy termin na złożenie odpowiedzi (zazwyczaj 14 dni).

Po uzyskaniu odpowiedzi (którą sąd nam doręczy), będziemy wiedzieli czy wcześniejsze deklaracje drugiego z małżonków co do sposobu przeprowadzenia sprawy o rozwód – znalazły prawne odzwierciedlenie – czy jak często bywa – żądania i twierdzenia w odpowiedzi na pozew, różnią się od wcześniej deklarowanych.

Następnie sąd wyznaczy termin rozprawy, podczas której obie strony będą mogły przedstawić swoje argumenty i dowody. Sąd może również zlecić przeprowadzenie wywiadu kuratorskiego, aby ocenić sytuację rodzinną i dobro dzieci. Na tym etapie sąd przesłuchuje świadków (jeśli zostali zgłoszeni). Zawsze także przesłuchuje strony – nawet gdy oboje małżonkowie zgodnie wnoszę o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie.

Sąd bada przesłanki rozwodu, takie jak trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego.

Wyrok kończący postępowanie rozwodowe 

Po zakończeniu postępowania sądowego – sąd rozwiązuje wyrokiem małżeństwo stron (lub oddala pozew, gdy stwierdzi, iż więzi łączące małżonków jeszcze nie wygasły – co jest jednak rzadką sytuacją) rozstrzygając w jego treści kwestie będące przedmiotem postępowania (orzeczenie rozwodu z winą lub bez, kwestie dotyczące alimentów, władzy rodzicielskiej, kontaktów – w zależności od składanych wniosków, sytuacji prawnej i rodzinnej).

Wyrok staje się prawomocny, jeśli żadna ze stron nie złożyła odwołania lub sąd wyższego rzędu (po złożeniu apelacji) wydał prawomocny wyrok (w którym zmienił pierwotne orzeczenie lub utrzymał je w mocy).

Z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego (tzw. stwierdzenie prawomocności z datą) małżonek może w terminie 3 miesięcy wrócić do nazwiska poprzedniego. Od daty prawomocnego wyroku ustanowiona zostaje także rozdzielność majątkową oraz data obowiązku alimentacyjnego.

Jak zatem możemy zauważyć proces rozwodowy może być  (i bardzo często jest) skomplikowany i czasochłonny, i naprawdę warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej. Adwokat lub radca prawny może pomóc w zrozumieniu całego procesu rozwodowego, przygotowaniu dokumentacji, negocjacjach z drugą stroną oraz reprezentacji przed sądem.